آموزشگاه فن و کار

مفاهیم و اصطلاحات تخصصی شبکه های کامپیوتری و اینترنتی

نویسنده: کاوه اسدی
مفاهیم و اصطلاحات شبکه های اینترنتی و کامپیوتری
چکیده:

برای جلوگیری از سردرگم شدن و یادگیری موثر مبحث پیش رو؛ ما در این مقاله، ابتدا لغت نامه اختصاصی شبکه را با توجه به عوامل مختلفی دسته بندی کرده و سپس به توضیح تخصصی هر یک از اصطلاحات مربوط به هر دسته بندی خواهیم پرداخت.

حوزه شبکه های کامپیوتری و اینترنتی بسیار گسترده است و کسانی که دوست دارند در یک یا چند تا از رشته های تخصصی شبکه (برای مثال نتورک پلاس، امنیت شبکه، لینوکس، مایکروسافت، سیسکو، میکروتیک، فیبر نوری و …) تحصیل کرده و در آینده وارد بازار کار شوند؛ در ابتدا باید مفاهیم و اصطلاحات تخصصی شبکه که مانند الفبای این علم هستند را بیاموزند. با آموزشگاه فن و کار در این مقاله همراه باشید تا شما را با مهم ترین و پرکاربردترین عبارت ها و مفهوم های شبکه ها آشنا کنیم.

فهرست مطالب

دسته بندی مفاهیم و اصطلاحات تخصصی شبکه

برای جلوگیری از سردرگم شدن و یادگیری موثر مبحث پیش رو؛ ما در این مقاله، ابتدا لغت نامه اختصاصی شبکه را با توجه به عوامل مختلفی دسته بندی کرده و سپس به توضیح تخصصی هر یک از اصطلاحات مربوط به هر دسته بندی خواهیم پرداخت:

  1. اصطلاحات عمومی شبکه
  2. دسته بندی مفاهیم بر اساس نوع شبکه
  3. اصطلاحات تخصصی شبکه در مدل OSI
  4. مفاهیم تخصصی شبکه بر اساس نوع کاربری
  5. اصطلاحات شبکه بر اساس نوع پروتکل
  6. مفاهیم مربوط به نرم افزارها و سخت افزارهای شبکه
  7. اصطلاحات تخصصی طراحی و نصب و مدیریت شبکه
  8. اصطلاحات تخصصی عیب یابی و تعمیر شبکه

اصطلاحات عمومی شبکه

اصطلاحات عمومی شبکه مانند زبانی مشترک برای تبادل اطلاعات و دانش در دنیای دیجیتال امروزی هستند و به ما در درک نحوه مسائلی مانند عملکرد شبکه ها، چگونگی اتصال دستگاه ها و انواع مختلف خدمات و برنامه های موجود در دنیای آنلاین کمک می کنند. برخی از مهم ترین مفاهیم عمومی شبکه عبارت اند از:

آدرس  IP

هر دستگاهی که به شبکه متصل می شود، مانند کامپیوتر، گوشی هوشمند یا تبلت، دارای یک آدرس IP منحصر به فرد است. این آدرس مانند کد پستی عمل می کند و به مسیریابی اطلاعات در شبکه کمک می کند. انواع مختلفی از آدرس های IP وجود دارد، از جمله IPv4 و IPv6.

پهنای باند

پهنای باند به حداکثر سرعت انتقال داده در یک شبکه اشاره دارد. این سرعت بر حسب بیت بر ثانیه (bps) اندازه گیری می شود. پهنای باند بالاتر، به معنی انتقال سریعتر و بهینه تر اطلاعات و تجربه کاربری بهتر برای کسانی است که از شبکه استفاده می کنند.

سوئیچ

سوئیچ دستگاهی است که برای اتصال چندین دستگاه در یک شبکه محلی (LAN) استفاده می شود. سوئیچ ها با هدایت ترافیک شبکه به مقصد مناسب، به افزایش کارایی و سرعت شبکه کمک می کنند. انواع مختلفی از سوئیچ ها وجود دارد، از جمله سوئیچ های 10/100/1000 مگابیت بر ثانیه و سوئیچ های گیگابیتی.

روتر

روتر دستگاهی است که برای اتصال شبکه های مختلف به یکدیگر استفاده می شود. روترها با مسیریابی ترافیک شبکه به بهترین مسیر ممکن، به برقراری ارتباط بین شبکه های مختلف کمک می کنند. انواع مختلفی از روترها وجود دارد، از جمله روترهای خانگی و روترهای سازمانی.

فایروال

فایروال یک سیستم امنیتی است که برای محافظت از شبکه در برابر دسترسی های غیرمجاز و حملات سایبری استفاده می شود. فایروال ها با کنترل ترافیک ورودی و خروجی شبکه، به حفظ امنیت اطلاعات و حریم خصوصی کاربران کمک می کنند. انواع مختلفی از فایروال ها وجود دارد، از جمله فایروال های نرم افزاری و فایروال های سخت افزاری.

مودم

مودم دستگاهی است که برای اتصال به اینترنت استفاده می شود. مودم ها با تبدیل سیگنال های دیجیتال به سیگنال های آنالوگ و بالعکس، امکان تبادل اطلاعات بین کامپیوتر و خطوط تلفن یا کابل را فراهم می کنند. انواع مختلفی از مودم ها وجود دارد، از جمله مودم های DSL، مودم های کابلی و مودم های LTE.

DNS

DNS مخفف عبارت Domain Name System است. این سیستم مانند یک دفترچه تلفن عمل می کند و نام های دامنه (مانند [نشانی وب نامعتبر برداشته شد]) را به آدرس های IP مربوطه (مانند 172.217.14.238) تبدیل می کند. DNS به کاربران کمک می کند تا بدون نیاز به حفظ آدرس های IP، به وب سایت ها و سایر منابع آنلاین دسترسی پیدا کنند.

DHCP

DHCP مخفف عبارت Dynamic Host Configuration Protocol است. این پروتکل به طور خودکار آدرس های IP را به دستگاه های متصل به شبکه اختصاص می دهد. DHCP با حذف نیاز به پیکربندی دستی آدرس های IP، به ساده سازی مدیریت شبکه کمک می کند.

VPN

VPN مخفف عبارت Virtual Private Network است. VPN یک شبکه خصوصی مجازی است که به کاربران امکان می دهد به طور امن به شبکه های دیگر از طریق اینترنت عمومی متصل شوند. VPN ها با رمزنگاری ترافیک شبکه، به حفظ حریم خصوصی و امنیت اطلاعات کاربران کمک می کنند.

پروکسی

پروکسی یک سرور واسطه است که به عنوان رابط بین کاربر و اینترنت عمل می کند. پروکسی ها می توانند به منظور افزایش حریم خصوصی، امنیت و یا دور زدن محدودیت های دسترسی به وب سایت ها مورد استفاده قرار گیرند.

تعریف مفاهیم و اصطلاحات عمومی شبکه

دسته بندی مفاهیم بر اساس نوع شبکه

شبکه های کامپیوتری و اینترنتی کاربردها و نقش های متفاوتی در دنیای دیجیتال دارند؛ به همین دلیل با گذشت زمان و با پیشرفت تکنولوژی های نرم افزاری و سخت افزاری، انواع مختلفی از شبکه ها ایجاد گشته و به کار گرفته شده اند که برخی از مهم ترین و پراستفاده ترین آن ها به شرح زیر هستند:

LAN (شبکه محلی)

شبکه محلی یا LAN، به شبکه ای گفته می شود که در یک محدوده جغرافیایی کوچک مانند یک ساختمان، مدرسه یا دفتر کار، کامپیوترها را به هم متصل می کند. این نوع شبکه، برای به اشتراک گذاشتن منابعی مانند فایل ها، چاپگرها و اتصال به اینترنت استفاده می شود.

WAN (شبکه گسترده)

شبکه گسترده یا WAN، شبکه ای است که در یک محدوده جغرافیایی بزرگ مانند یک شهر، کشور یا حتی قاره، کامپیوترها را به هم متصل می کند. این نوع شبکه، برای برقراری ارتباط بین شعبات مختلف یک شرکت یا سازمان و همچنین برای اتصال به اینترنت پرسرعت استفاده می شود.

MAN (شبکه کلان شهری)

شبکه کلان شهری یا MAN، شبکه ای است که در محدوده جغرافیایی بزرگ تر از LAN و کوچکتر از WAN، مانند یک شهر یا منطقه صنعتی، کامپیوترها را به هم متصل می کند. این نوع شبکه، برای ارائه خدمات مخابراتی مانند تلفن و ویدئو کنفرانس و همچنین برای اتصال به اینترنت پرسرعت استفاده می شود.

PAN (شبکه شخصی)

شبکه شخصی یا PAN، شبکه ای است که در محدوده جغرافیایی بسیار کوچکی مانند یک اتاق یا یک خودرو، کامپیوترها و دستگاه های شخصی مانند لپ تاپ، تبلت و تلفن همراه را به هم متصل می کند. این نوع شبکه، برای به اشتراک گذاشتن فایل ها و اتصال به اینترنت استفاده می شود.

WLAN (شبکه محلی بی سیم)

شبکه محلی بی سیم یا WLAN، نوعی از شبکه LAN است که به جای کابل از امواج رادیویی برای اتصال کامپیوترها و دستگاه ها به هم استفاده می کند. این نوع شبکه، برای ایجاد شبکه های محلی بدون نیاز به کابل کشی و همچنین برای اتصال به اینترنت بی سیم استفاده می شود.

VPN (شبکه خصوصی مجازی)

شبکه خصوصی مجازی یا VPN، شبکه ای است که از طریق یک شبکه عمومی مانند اینترنت، یک شبکه خصوصی و امن را ایجاد می کند. این نوع شبکه، برای برقراری ارتباط امن بین دو یا چند نقطه و همچنین برای دسترسی به منابع خصوصی از راه دور استفاده می شود.

SAN (شبکه ذخیره سازی)

شبکه ذخیره سازی یا SAN، شبکه ای است که برای اتصال دستگاه های ذخیره سازی مانند هارد دیسک ها و سرورهای ذخیره سازی به هم استفاده می شود. این نوع شبکه، برای افزایش سرعت و کارایی ذخیره سازی داده ها استفاده می شود.

CAN (شبکه کنترلی)

شبکه کنترلی یا CAN، شبکه ای است که برای اتصال دستگاه های صنعتی مانند ربات ها، PLCها و سنسورها به هم استفاده می شود. این نوع شبکه، برای اتوماسیون صنعتی و کنترل فرآیندهای صنعتی استفاده می شود.

IOT (شبکه اشیاء)

شبکه اشیاء یا IOT، شبکه ای است که برای اتصال اشیاء فیزیکی مانند لوازم خانگی، خودروها و تجهیزات صنعتی به هم استفاده می شود. این نوع شبکه، برای جمع آوری داده ها از اشیاء فیزیکی و همچنین برای کنترل و مدیریت این اشیاء از راه دور استفاده می شود.

SDN (شبکه تعریف شده توسط نرم افزار)

شبکه تعریف شده توسط نرم افزار یا SDN، نوع جدیدی از شبکه است که در آن، پیکربندی و مدیریت شبکه از طریق نرم افزار انجام می شود. این نوع شبکه، انعطاف پذیری و مقیاس پذیری بیشتری را در مقایسه با شبکه های سنتی ارائه می دهد.

اصطلاحات تخصصی لایه های مدل OSI

مدل OSI (Open Systems Interconnection) چارچوبی مفهومی برای درک نحوه ارتباط سیستم های کامپیوتری در شبکه ارائه می دهد. این مدل، شبکه را به هفت لایه مجزا تفکیک می کند که هر کدام وظایف و عملکردهای مشخصی را بر عهده دارند.

مفاهیم و اصطلاحات مدل osi در شبکه

درک مدل OSI به شما کمک می کند تا نحوه تبادل اطلاعات بین دو سیستم را در شبکه های کامپیوتری به طور دقیق تر تجزیه و تحلیل کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع توصیه می کنیم مقاله تشریح مدل OSI را مطالعه نمایید. اصطلاحات و مفاهیم تخصصی مربوط به این مدل استاندارد و جهانی شامل موارد زیر می شود:

لایه فیزیکی

این لایه، پایه و اساس شبکه را تشکیل می دهد و وظایف مربوط به انتقال بیت های داده بر روی رسانه های فیزیکی مانند کابل های مسی، فیبر نوری یا امواج رادیویی را بر عهده دارد. پروتکل های رایج در این لایه شامل Ethernet، Token Ring و FDDI هستند.

لایه پیوند داده

این لایه، مسئولیت کنترل دسترسی به رسانه و اطمینان از صحت انتقال داده ها را بر عهده دارد. همچنین، وظایف مربوط به آدرس دهی فیزیکی، تشخیص خطا و تصحیح آن را نیز انجام می دهد. پروتکل های رایج در این لایه شامل Ethernet، Wi-Fi و Bluetooth هستند.

لایه شبکه

وظیفه اصلی این لایه، مسیریابی و آدرس دهی منطقی بسته های داده در شبکه است. پروتکل های این لایه، اطلاعات مربوط به مبدا و مقصد بسته ها را تجزیه و تحلیل می کنند و مسیر مناسب برای ارسال آنها را تعیین می کنند. پروتکل های رایج در این لایه شامل IP، IPv6 و IPX هستند.

لایه حمل و نقل

این لایه، وظایف مربوط به برقراری ارتباطات بین دو سیستم را بر عهده دارد. پروتکل های این لایه، تضمین می کنند که داده ها به ترتیب صحیح و بدون نقص به مقصد برسند. پروتکل های رایج در این لایه شامل TCP، UDP و SCTP هستند.

لایه جلسه

این لایه، وظایف مربوط به مدیریت ارتباطات بین دو سیستم را بر عهده دارد. وظایفی مانند برقراری، حفظ و خاتمه جلسات ارتباطی در این لایه انجام می شود. پروتکل های رایج در این لایه شامل NetBIOS و RPC هستند.

لایه ارائه

این لایه، وظایف مربوط به رمزگذاری، فشرده سازی و قالب بندی داده ها را بر عهده دارد. همچنین، وظایف مربوط به تبدیل فرمت داده ها بین سیستم های مختلف را نیز انجام می دهد. پروتکل های رایج در این لایه شامل ASN.1 و XML هستند.

لایه کاربرد

این لایه، رابط کاربری برای برنامه های کاربردی مختلف مانند مرورگر وب، ایمیل و برنامه های اشتراک گذاری فایل را فراهم می کند. پروتکل های رایج در این لایه شامل HTTP، FTP و SMTP هستند.

TCP و UDP

TCP و UDP دو پروتکل مهم در لایه حمل و نقل مدل OSI هستند که در ادامه تعریف مختصری از هر کدام از آن ها را برای شما آورده ایم.

  • TCP: پروتکل TCP یک پروتکل اتصال گرا است که تضمین می کند داده ها به ترتیب صحیح و بدون نقص به مقصد برسند. این پروتکل برای انتقال داده های حساس و مهم مانند اطلاعات بانکی و تراکنش های مالی مناسب است.
  • UDP: پروتکل UDP یک پروتکل غیر اتصال گرا است که تضمینی برای صحت و ترتیب ارسال داده ها ارائه نمی دهد. این پروتکل برای انتقال داده هایی که نیاز به سرعت بالا دارند مانند صوت و تصویر مناسب است.

IP یا Internet Protocol

IP مخفف عبارت Internet Protocol است و پروتکل اصلی در لایه شبکه مدل OSI محسوب می شود. این پروتکل وظایف مربوط به آدرس دهی و مسیریابی بسته های داده در شبکه را بر عهده دارد. IP به دو نسخه IPv4 و IPv6 تقسیم می شود که IPv6 نسخه جدیدتر و پیشرفته تر آن است.

بیشتر بخوانید: تشریح کامل مدل OSI و نحوه کار آن

مفاهیم تخصصی شبکه بر اساس نوع کاربری

شبکه های کامپیوتری و اینترنتی (با هدف تبادل اطلاعات و برقراری ارتباط بین سیستم ها) در مکان ها و سازمان های کوچک و بزرگ متعددی به کار گرفته می شوند که هر کدام مشخصات فنی و امکانات نرم افزاری و سخت افزاری مخصوص به خودشان را دارند. برخی از کلیدی ترین اصطلاحات مربوط به این حوزه عبارت اند از:

شبکه اداری

شبکه اداری، مجموعه ای از کامپیوترها، چاپگرها و سایر تجهیزات است که در یک محیط اداری برای اشتراک گذاری منابع، تبادل اطلاعات و دسترسی به اینترنت به هم متصل می شوند. این نوع شبکه، از نظر اندازه و پیچیدگی تنوع بالایی دارد و می تواند شامل چندین کامپیوتر در یک دفتر کوچک تا هزاران دستگاه در یک سازمان بزرگ باشد.

شبکه آموزشی

شبکه آموزشی، امکان تبادل اطلاعات و منابع آموزشی را بین دانش آموزان، معلمان و سایر کارکنان مدرسه یا دانشگاه فراهم می کند. این نوع شبکه، علاوه بر اشتراک گذاری فایل ها و چاپگرها، می تواند برای ارائه محتوای آموزشی آنلاین، برگزاری کلاس های مجازی و انجام آزمایشات و تحقیقات علمی مورد استفاده قرار گیرد.

شبکه بیمارستانی

شبکه بیمارستانی، نقشی حیاتی در ارائه خدمات درمانی ایفا می کند. این نوع شبکه، امکان تبادل اطلاعات مربوط به بیماران، تصاویر پزشکی و سوابق پزشکی را بین پزشکان، پرستاران و سایر پرسنل بیمارستان فراهم می کند. همچنین، از شبکه بیمارستانی برای نظارت بر وضعیت بیماران، مدیریت داروها و تجهیزات پزشکی و ارائه خدمات تله مدیسین استفاده می شود.

شبکه صنعتی

شبکه صنعتی، برای کنترل و اتوماسیون فرآیندهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع شبکه، امکان ارتباط بین تجهیزات مختلف صنعتی مانند PLCها، ربات ها و سیستم های کنترل را فراهم می کند. استفاده از شبکه صنعتی، به افزایش راندمان تولید، کاهش خطاها و ارتقای ایمنی محیط کار کمک می کند.

شبکه بانکی

شبکه بانکی، برای ارائه خدمات بانکی به مشتریان از طریق دستگاه های خودپرداز، پایانه های فروش و سامانه های آنلاین استفاده می شود. این نوع شبکه، باید از سطح بالایی از امنیت برخوردار باشد تا از اطلاعات مالی مشتریان در برابر هک و سوءاستفاده محافظت کند.

شبکه فروشگاهی

شبکه فروشگاهی، برای مدیریت موجودی کالا، پردازش سفارشات و انجام تراکنش های مالی در فروشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع شبکه، می تواند به افزایش سرعت و دقت خدمات ارائه شده به مشتریان و همچنین کاهش هزینه های عملیاتی فروشگاه کمک کند.

شبکه مخابراتی

شبکه مخابراتی، برای ارائه خدمات ارتباطی مانند تلفن ثابت، تلفن همراه و اینترنت به کاربران استفاده می شود. این نوع شبکه، از پیچیدگی بالایی برخوردار است و شامل تجهیزات مختلفی مانند دکل های مخابراتی، سوئیچ ها و روترها می شود.

شبکه امنیتی

شبکه امنیتی، برای محافظت از اطلاعات و منابع شبکه در برابر حملات سایبری و دسترسی های غیرمجاز مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع شبکه، از ابزارها و روش های مختلفی مانند فایروال، آنتی ویروس و رمزنگاری برای تامین امنیت شبکه استفاده می کند.

شبکه مجازی سازی

شبکه مجازی سازی، به منظور ایجاد چندین شبکه مجازی مجزا بر روی یک زیرساخت فیزیکی واحد استفاده می شود. این نوع شبکه، امکان مدیریت و کنترل آسان تر شبکه، افزایش انعطاف پذیری و کاهش هزینه ها را فراهم می کند.

شبکه ابری

شبکه ابری، به کاربران امکان می دهد تا از طریق اینترنت به منابع و خدمات محاسباتی، ذخیره سازی و شبکه ای دسترسی داشته باشند. این نوع شبکه، به دلیل مزایایی مانند مقیاس پذیری، انعطاف پذیری و کاهش هزینه ها، به طور فزاینده ای در حال محبوبیت است.

اصطلاحات شبکه بر اساس نوع پروتکل

پروتکل ها نقشی حیاتی و مهم در تبادل اطلاعات و برقراری ارتباط بین دستگاه ها ایفا می کنند. هر پروتکل مجموعه ای از قوانین و قواعد را تعریف می کند که نحوه ارسال و دریافت داده ها را مشخص می نماید. شناخت و درک صحیح این پروتکل ها برای هر کسی که با شبکه های کامپیوتری کار می کند، ضروری است. در ادامه برخی از پرکاربردترین مفاهیم مربوط به پروتکل های مورد استفاده در شبکه های کامپیوتری و اینترنتی را برای شما آورده ایم:

پروتکل HTTP

پروتکل انتقال ابرمتن (Hypertext Transfer Protocol) پایه و اساس وب را تشکیل می دهد. این پروتکل برای انتقال صفحات وب، تصاویر، و سایر منابع بین مرورگر وب و سرور استفاده می شود. بدون HTTP، وب به شکل امروزی وجود نخواهد داشت.

پروتکل HTTPS

نسخه امن HTTP (Hypertext Transfer Protocol Secure) با استفاده از رمزنگاری، تبادل امن اطلاعات در وب را تضمین می کند. این پروتکل برای وب سایت های تجارت الکترونیک، بانکداری آنلاین، و هر جایی که نیاز به حفظ حریم خصوصی و امنیت اطلاعات وجود دارد، ضروری است. HTTPS امنیتی را فراهم می کند که برای تراکنش های آنلاین و اطلاعات حساس ضروری است.

پروتکل FTP

پروتکل انتقال فایل (File Transfer Protocol) برای آپلود و دانلود فایل ها بین دو کامپیوتر یا سرور استفاده می شود. این پروتکل به طور گسترده برای انتقال فایل های بزرگ و حجیم به کار می رود. FTP ابزاری قدرتمند برای به اشتراک گذاری فایل ها در شبکه است.

پروتکل SMTP

پروتکل انتقال نامه ساده (Simple Mail Transfer Protocol) برای ارسال و دریافت ایمیل بین سرورهای ایمیل استفاده می شود. این پروتکل پایه و اساس سیستم های ایمیل امروزی را تشکیل می دهد. SMTP عنصری حیاتی در زیرساخت های ارتباطی امروزی است.

پروتکل POP3

پروتکل پست آفیس نسخه 3 (Post Office Protocol 3) برای دریافت ایمیل از سرور ایمیل به کامپیوتر کاربر استفاده می شود. این پروتکل به کاربران اجازه می دهد تا ایمیل های خود را در کامپیوتر خود ذخیره و مدیریت کنند. POP3 به کاربران انعطاف پذیری و کنترل بیشتری در مدیریت ایمیل های خود می دهد.

پروتکل IMAP

پروتکل دسترسی به پیام های اینترنت (Internet Message Access Protocol) به کاربران امکان می دهد تا به ایمیل های خود در سرور ایمیل دسترسی داشته باشند و آنها را مدیریت کنند. این پروتکل به کاربران اجازه می دهد تا از طریق دستگاه های مختلف به ایمیل های خود دسترسی داشته باشند. IMAP مزیت همگام سازی ایمیل ها را در بین دستگاه های مختلف فراهم می کند.

پروتکل SSH

پروتکل پوسته امن (Secure Shell) برای برقراری ارتباط امن بین دو کامپیوتر از طریق شبکه استفاده می شود. این پروتکل برای ورود به سیستم از راه دور، مدیریت سرور، و انتقال فایل های امن استفاده می شود. SSH امنیتی را فراهم می کند که برای مدیریت و دسترسی به سیستم های از راه دور ضروری است.

پروتکل Telnet

پروتکل Telnet به کاربران امکان می دهد تا از طریق خط فرمان به یک کامپیوتر دیگر متصل شوند. این پروتکل برای مدیریت سرورها و عیب یابی شبکه استفاده می شود. Telnet ابزاری قدرتمند برای مدیریت و عیب یابی شبکه است، اما به دلیل عدم امنیت کافی، استفاده از آن در محیط های ناامن توصیه نمی شود.

پروتکل SNMP

پروتکل مدیریت شبکه ساده (Simple Network Management Protocol) برای جمع آوری اطلاعات و آمار از دستگاه های شبکه استفاده می شود. این پروتکل برای مدیریت و نظارت بر شبکه های کامپیوتری استفاده می شود. SNMP ابزاری حیاتی برای مدیریت و نظارت بر عملکرد شبکه است.

پروتکل DNS

سامانه نام دامنه (Domain Name System) نام های دامنه را به آدرس های IP ترجمه می کند. این پروتکل برای تبدیل نام های دامنه مانند [نشانی وب نامعتبر برداشته شد] به آدرس های IP مانند 172.217.0.142 استفاده می شود. DNS به کاربران اجازه می دهد تا به جای به خاطر سپردن آدرس های IP عددی، از نام های دامنه به یاد ماندنی استفاده کنند. این پروتکل نقش حیاتی در عملکرد وب و سایر خدمات مبتنی بر شبکه ایفا می کند.

مفاهیم تخصصی انواع پروتکل های شبکه

مفاهیم مربوط به نرم افزارها و سخت افزارهای شبکه

شبکه های کامپیوتری دربرگیرنده مجموعه ای از نرم افزارها و سخت افزارها هستند که هر کدام از این اجزا نقشی کلیدی در برقراری ارتباط، اشتراک گذاری منابع و تبادل اطلاعات ایفا می کنند. در ادامه به معرفی اصطلاحات و مفاهیم مربوط به این نرم افزارها و سخت افزارها در شبکه خواهیم پرداخت:

سیستم عامل شبکه

همانند سیستم عامل کامپیوتر، سیستم عامل شبکه نیز وظیفه ی مدیریت منابع و برنامه های شبکه را بر عهده دارد. این سیستم عامل، رابط کاربری برای مدیریت و پیکربندی شبکه، کنترل دسترسی کاربران، و ارائه خدمات مختلف مانند اشتراک گذاری فایل و چاپ را فراهم می کند. از جمله سیستم عامل های محبوب شبکه می توان به Windows Server، Linux Server و Cisco IOS اشاره کرد.

نرم افزار آنتی ویروس

حفاظت از شبکه در برابر ویروس ها و بدافزارها، از دغدغه های اصلی مدیران شبکه است. نرم افزار آنتی ویروس با اسکن کردن ترافیک شبکه و بررسی فایل ها، از ورود و انتشار آلودگی ها به سیستم ها جلوگیری می کند. انتخاب آنتی ویروس مناسب با توجه به نوع شبکه و نیازهای امنیتی آن، از اهمیت بالایی برخوردار است.

نرم افزار مدیریت شبکه

مجموعه ای از ابزارها و برنامه ها برای مدیریت و نظارت بر شبکه، تحت عنوان نرم افزار مدیریت شبکه شناخته می شوند. این نرم افزارها امکاناتی مانند مانیتورینگ عملکرد شبکه، عیب یابی مشکلات، مدیریت کاربران و دستگاه ها، و پیکربندی تجهیزات شبکه را ارائه می کنند.

کارت شبکه

کارت شبکه، رابط ارتباطی بین کامپیوتر و شبکه است. این کارت که به عنوان NIC نیز شناخته می شود، اطلاعات را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کند و امکان ارسال و دریافت داده ها را در شبکه فراهم می کند. کارت های شبکه در انواع مختلف با سرعت های گوناگون موجود هستند.

کابل شبکه

برای برقراری ارتباط فیزیکی بین دستگاه ها در شبکه، از کابل شبکه استفاده می شود. این کابل ها که در انواع مختلف مانند Cat5، Cat6 و Cat7 وجود دارند، اطلاعات را به صورت سیگنال های الکتریکی منتقل می کنند. انتخاب نوع کابل مناسب، به سرعت شبکه و نیازهای کاربر بستگی دارد.

روتر بی سیم

روتر بی سیم، امکان اتصال دستگاه ها به شبکه را به صورت وایرلس فراهم می کند. این دستگاه با دریافت سیگنال از مودم، آن را به امواج رادیویی تبدیل می کند و به کاربران اجازه می دهد بدون نیاز به کابل، به شبکه متصل شوند. روترهای بی سیم در انواع مختلف با سرعت ها و قابلیت های گوناگون موجود هستند.

اکسس پوینت

اکسس پوینت، دستگاهی برای گسترش محدوده پوشش شبکه وایرلس است. این دستگاه به روتر متصل می شود و امواج رادیویی را در محیط پخش می کند. اکسس پوینت ها در انواع مختلف برای مصارف خانگی، اداری و صنعتی در بازارهای ایرانی و جهانی موجود هستند.

سوئیچ PoE

سوئیچ PoE، نوعی سوئیچ شبکه است که علاوه بر برقراری ارتباط بین دستگاه ها، امکان انتقال برق را نیز از طریق کابل شبکه فراهم می کند. این سوئیچ برای تجهیزاتی مانند تلفن های تحت شبکه، دوربین های مداربسته و اکسس پوینت ها که به برق نیاز دارند، مناسب است.

سرور

سرور، کامپیوتری قدرتمند و دارای امکانات نرم افزاری و سخت افزاری پیشرفته است که وظیفه ی ارائه خدمات به سایر دستگاه های شبکه را بر عهده دارد. سرورها می توانند برای ذخیره سازی فایل ها، اشتراک گذاری برنامه ها، میزبانی وب سایت، و ارائه خدمات ایمیل و پایگاه داده استفاده شوند.

ذخیره ساز شبکه

ذخیره ساز شبکه، دستگاهی برای ذخیره سازی حجم عظیمی از اطلاعات به صورت متمرکز است. این دستگاه به کاربران شبکه اجازه می دهد تا به فایل ها و داده ها از هر نقطه ای از شبکه دسترسی داشته باشند. ذخیره سازهای شبکه در انواع مختلف مانند NAS و SAN با ظرفیت ها و قابلیت های گوناگون موجود هستند.

تعریف مفاهیم تخصصی شبکه

اصطلاحات تخصصی طراحی و نصب و مدیریت شبکه

در این بخش از مقاله به بررسی مفاهیم و اصطلاحات مهمی می پردازیم که برای نصب و راه اندازی و پشتیبانی از شبکه های کامپیوتری و اینترنتی ضروری و حیاتی است.

نقشه شبکه: ترسیمی بصری از اجزای تشکیل دهنده شبکه، شامل کامپیوترها، روترها، سوئیچ ها، کابل ها و اتصالات، نقشه شبکه نامیده می شود. این نقشه، راهنمایی بصری برای مسیریابی، عیب یابی و مدیریت شبکه ارائه می دهد.

  • مستندات شبکه: مجموعه ای از اطلاعات مكتوب و تصویری است که جزئیات مربوط به طراحی، پیکربندی، و اجزای شبکه را شرح می دهد. مستندات دقیق، به روز و قابل فهم، نقشی حیاتی در مدیریت و نگهداری کارآمد شبکه ایفا می کند.
  • تست شبکه: مجموعه ای از فرآیندها برای ارزیابی عملکرد، قابلیت اطمینان و امنیت شبکه است. تست شبکه، نقاط ضعف و قوت را آشکار می کند و زمینه را برای ارتقا و بهبود عملکرد شبکه فراهم می کند.
  • عیب یابی شبکه: فرآیندی سیستماتیک برای شناسایی و رفع مشکلات شبکه است. عیب یابی دقیق و کارآمد، به حداقل رساندن زمان از کار افتادگی و تضمین پویایی شبکه کمک می کند.
  • بهینه سازی شبکه: مجموعه ای از اقدامات برای ارتقای کارایی، سرعت و پایداری شبکه است. بهینه سازی شبکه شامل تنظیمات نرم افزاری، به روزرسانی سخت افزاری و مدیریت ترافیک می شود.
  • امنیت شبکه: مجموعه ای از اقدامات برای حفاظت از شبکه در برابر دسترسی های غیرمجاز، حملات سایبری و بدافزارها است. امنیت شبکه، تضمین کننده حفظ حریم خصوصی اطلاعات و تداوم فعالیت های شبکه است.
  • مقیاس پذیری شبکه: توانایی شبکه برای انطباق با نیازهای رو به رشد و اضافه شدن کاربران و تجهیزات جدید است. مقیاس پذیری، از الزامات کلیدی برای شبکه های پویا و رو به رشد است.
  • مدیریت کابل: ساماندهی و نظم دهی به کابل های شبکه، به منظور ارتقای زیبایی، کارایی و تهویه مناسب در محیط شبکه است. مدیریت کابل، از بروز مشکلات و آسیب های احتمالی جلوگیری می کند.
  • ارتقا شبکه: به روزرسانی سخت افزاری و نرم افزاری اجزای شبکه برای افزایش کارایی، پایداری و امنیت آن است. ارتقا شبکه، با پیشرفت تکنولوژی و نیازهای شبکه همگام می شود.
  • توافقنامه سطح خدمات (SLA): سندی که تعهدات و ضمانت های ارائه دهنده خدمات شبکه به مشتری را مشخص می کند. SLA، سطح کیفیت خدمات و پشتیبانی قابل انتظار را شفاف سازی می کند.
  • مرکز عملیات شبکه (NOC): محلی متمرکز برای نظارت و مدیریت شبانه روزی شبکه است. NOC، وظایف مربوط به عیب یابی، رفع مشکلات و ارتقای شبکه را بر عهده دارد.
  • مرکز عملیات امنیتی (SOC): محلی متمرکز برای نظارت و مدیریت امنیت شبکه است. SOC، وظایف مربوط به شناسایی و مقابله با تهدیدات سایبری و حملات امنیتی را بر عهده دارد.
  • ارائه دهنده خدمات مدیریت شده (MSP): شرکتی که وظایف مربوط به مدیریت و پشتیبانی شبکه را به طور کامل یا جزئی بر عهده می گیرد. MSP، تخصص و منابع لازم برای مدیریت شبکه را به مشتریان ارائه می دهد.
  • رصد و مدیریت از راه دور (RMM): ابزاری برای نظارت و مدیریت کامپیوترها و دستگاه های شبکه از راه دور است. RMM، امکان مدیریت و پشتیبانی از شبکه را بدون نیاز به حضور فیزیکی در محل فراهم می کند.

اصطلاحات تخصصی عیب یابی و تعمیر شبکه

عیب یابی و رفع مشکلات بخشی جدایی ناپذیر از شبکه های کامپیوتری است. با تسلط بر اصطلاحات تخصصی عیب یابی و تعمیر شبکه، می توانید به طور موثر مشکلات را شناسایی و حل کنید، عملکرد شبکه را بهینه سازی کنید و از بروز مشکلات در آینده جلوگیری کنید. برخی از مهم ترین مفاهیم تخصصی این حوزه به شرح زیر هستند:

  • پینگ: ابزاری ساده اما قدرتمند برای بررسی اتصال بین دو دستگاه در شبکه. با ارسال بسته های ICMP، پینگ می تواند زمان رفت و برگشت و وضعیت اتصال را گزارش دهد.
  • Traceroute: مسیری که بسته های داده در شبکه طی می کنند را آشکار می کند. Traceroute با شناسایی گره های میانی و زمان تاخیر هر کدام، به عیب یابی مشکلات مسیریابی و اتصالات ضعیف کمک می کند.
  • Nmap: اسکنر امنیتی محبوب که اطلاعات جامعی از شبکه، شامل سیستم عامل، سرویس های فعال و پورت های باز ارائه می دهد. Nmap در شناسایی آسیب پذیری ها و نقاط ضعف امنیتی شبکه نقش حیاتی دارد.
  • Wireshark: ابزاری قدرتمند برای تجزیه و تحلیل ترافیک شبکه. Wireshark به شما امکان می دهد تا بسته های داده را به صورت زنده مشاهده و ضبط کنید، که در عیب یابی مشکلات پیچیده و پروتکل های خاص بسیار مفید است.
  • SNMP: پروتکلی استاندارد برای مدیریت دستگاه های شبکه. SNMP به شما امکان می دهد تا اطلاعات حیاتی مانند وضعیت پورت، آمار ترافیک و خطاها را از دستگاه ها جمع آوری و مانیتور کنید.
  • TDR: ابزاری برای اندازه گیری طول کابل و عیب یابی مشکلات کابل کشی. TDR با ارسال پالس های الکتریکی و تجزیه و تحلیل بازتاب آنها، می تواند محل قطعی، اتصالات ضعیف و سایر مشکلات کابل را شناسایی کند.
  • کابل کشی: زیرساخت فیزیکی شبکه که شامل انواع کابل های مسی، فیبر نوری و اتصالات مربوطه می باشد. انتخاب نوع کابل مناسب، نصب صحیح و تست دقیق کابل کشی برای تضمین عملکرد صحیح شبکه ضروری است.
  • سوکت: نقطه اتصال در کابل یا تجهیزات شبکه که برای برقراری ارتباط بین دو دستگاه استفاده می شود. انواع مختلفی از سوکت ها مانند RJ-45، RJ-11 و SFP وجود دارد که هر کدام برای نوع خاصی از کابل و تجهیزات مناسب هستند.
  • کانکتور: رابطی که برای اتصال دو کابل یا سیم به یکدیگر استفاده می شود. کانکتورها در انواع مختلفی مانند RJ-45، BNC و F وجود دارند که باید با نوع کابل و سوکت مورد استفاده سازگار باشند.
  • پچ پنل: پنلی که برای مدیریت و سازماندهی کابل های شبکه در رک های تجهیزات استفاده می شود. پچ پنل ها با پورت های متعدد، امکان اتصال و جداسازی آسان کابل ها را فراهم می کنند و به نظم و انعطاف پذیری در شبکه کمک می کنند.

آموزشگاه فن و کار با برگزاری دوره های متنوع در حوزه شبکه های کامپیوتری و اینترنتی مانند دوره آموزش نتورک پلاس ، آموزش امنیت شبکه ، آموزش میکروتیک ، سیسکو، پسیو شبکه، آموزش فیبر نوری ، نصب سانترال و … محیطی ایده آل برای شروع یادگیری و ورود به بازار کار در این زمینه می باشد. اگر تجربه و دانش تخصصی در عرصه شبکه ندارید؛ بهتر است ابتدا در کلاس نتورک پلاس شرکت کرده و سپس بنا به علاقه و تمایل خود و با راهنمایی اساتید موسسه؛ در دوره های پیشرفته تر شبکه شرکت نمایید.

 

نظر خود را با دیگران به اشتراک بزارید!

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مشاهده نظرات هنوز نظری ثبت نشده است.
phone icon 021-91009433 / 09058520960