آدرس: تهران - میدان انقلاب - روبروی سینما بهمن - نبش خیابان منیری جاوید - آموزشگاه فن و کار
موتورهایی که توان بالایی دارند به جریان راه اندازی بالایی نیز نیاز دارند. از آنجاییکه خود موتورها بصورت پیش فرض زمانیکه روشن می شوند بین سه تا پنج برابر جریان نامی خود ، جریان می کشند و این جریان کشیدن می تواند به سیستم های تابلو برق آسیب برساند، کما اینکه به خود موتور نیز می تواند صدمه بزند. در نتیجه برای رفع این مشکل از تکنیک اتصال ستاره و مثلث استفاده می شود.
در بحث موتورهای الکتریکی سه فاز با دو نوع اتصال سروکار داریم: اتصال ستاره و مثلث. اگر بخواهیم یک موتور سه فاز را سیم پیچی کنیم، طبیعتا یک موتور سه فاز به سه دسته سیم پیچ نیاز دارد. یعنی یک سیم پیچ برای فاز a ، یک سیم پیچ برای فاز b و یک سیم پیچ برای فاز c.
این سه دسته سیم پیچ مورد نیاز برای موتورهای سه فاز بصورت نمادین در تصویر زیر آمده است. و همانطور که مشاهده می کنید سیم ها در مجموع شش سر دارند (برای هر سیم دو سر ابتدا و انتها) که در شبکه های سه فاز باید به طریقی به یکدیگر متصل شوند.
اگر انتهای سیم پیچ ها را به یکدیگر وصل کنیم (یعنی انتهای سیم پیچ a ، انتهای سیم پیچ b و انتهای سیم پیچ c به یکدیگر وصل شوند ) و ابتدای سیم پیچ ها را به ولتاژ B ، A و C وصل کنیم؛ اصطلاحا به این حالت اتصال ستاره گفته می شود. به این معنا که اگر بازوهای کناری را کمی بشکنید و پایین تر بیاورید شکل سمت راست در تصویر زیر به وجود می آید. نقطه ای که انتها به یکدیگر وصل شده و سرهای سیم پیچ هم توسط ولتاژ سه فاز تغذیه می شوند. گاها از این قسمت برای نول هم استفاده می شود. این نکته را اضافه کنیم که در بحث شبکه های سه فاز به هیچ عنوان به نول احتیاج نیست و وصل شدن یا نشدن نقطه نول در این قسمت هیچ تاثیری در سیستم موتورهای الکتریکی ندارد.
در شکل پایین اگر ابتدای سیم پیچ اول به انتهای سیم پیچ دوم ، ابتدای سیم پیچ دوم به انتهای سیم پیچ سوم و ابتدای سیم پیچ سوم به انتهای سیم پیچ اول متصل شود ، حالت هندسی شکل مثلث به دست می آید. به همین دلیل به این نوع اتصال، اتصال مثلث یا دلتا گفته می شود که رئوس مثلث را می توان ولتاژ داد.
آموزشگاه فن و کار در دپارتمان اتوماسیون و کنترل ابزار خود دوره تخصصی آموزش سیم پیچی موتور شامل اموزش سیم پیچی موتورهای الکتریکی تک فاز و سه فاز را به صورت عملی و از مبتدی تا پیشرفته در کارگاههای مجهز برگزار می کند. این دوره تحت نظارت سازمان فنی حرفه ای و با هدف آماده سازی کارآموزان برای ورود به بازار کار طراحی شده است. در پایان دوره مدرک فنی حرفه ای قابل ترجمه با اعتبار بین المللی به کارآموزان اعطا می شود. برای مشاهده سرفصل ها و اطلاعات کامل این دوره روی تصویر زیر کلیک نمایید:
نکته ای که در اتصال ستاره مثلث وجود دارد دلیل ابداع و استفاده از اتصال ستاره مثلث می باشد. موتورهایی که توان بالایی دارند به جریان راه اندازی بالایی نیز نیاز دارند. در یک مثال موتوری که 100 اسب بخار توان دارد طبیعتا جریان لازم برای راه اندازی آن جریان فوق العاده سنگینی می باشد و اگر بخواهیم این موتور را بصورت یک ضرب استفاده کنیم باعث می شود که جریان زیادی را از شبکه بکشد.
از آنجاییکه خود موتورها بصورت پیش فرض زمانیکه روشن می شوند بین سه تا پنج برابر جریان نامی خود ، جریان می کشند. یعنی اگر روی پلاک یک موتور 5 آمپر جریان نامی نوشته شده باشد ، این موتور لحظه راه اندازی در واقع سه الی پنج برابر بیشتر یعنی حدود 15 آمپر در یک آن جریان می کشد و چون این جریان کشیدن می تواند به سیستم های تابلو برق آسیب برساند، کما اینکه به خود موتور نیز می تواند صدمه بزند. در نتیجه برای رفع این مشکل از تکنیک اتصال ستاره و مثلث استفاده می شود.
در این تکنیک به سیم پیچ هایی که در حالت ستاره قرار می گیرند 220 ولت می رسد. چون دو تا سیم پیچ توسط دو تا فاز تغذیه می شود. مثلا در تصویر مربوط به اتصال ستاره سیم پیچ A با C را نظر بگیرید، یک سر سیم پیچ A به فاز وردی وصل است و یک سر سیم پیچ C هم به فاز دیگر وصل شده است. در نتیجه دو تا سیم پیچ به دو فاز وصل شده است.
حالت مثلث را در تصویر بالا در نظر بگیرید دو سر سیم پیچ B مستقیما به دو تا فاز وصل شده است. اختلاف پتانسیل بین دو تا فاز ینی فاز R و S برابر است با 380 ولت. اما بین نقطه خنثی با فاز 220 ولت است. در نتیجه نقطه پتانسیل در حالت مثلث 380 ولت است یعنی عینا 380 ولت روی سیم پیچ قرار داده شده است بنابراین در این حالت بیشتری به شبکه می رسد. اما در حالت ستاره 220 ولت به شبکه میرسد. ینی رادیکال سه د.
توضیح کاملتر اینکه در حالت اتصال ستاره چون ولتاژ کمتری به سیم پیچ می رسد توان اتصال هم کمتراست. پس توان هرچقدر کمتر باشد جریان راه اندازی هم کمتر می شود. بنابراین در موتورهایی که توانشان بالاتر است می توانیم ابتدا موتور را بصورت ستاره راه اندازی کنیم و پی از چند لحظه به کمک کلید کنتاکتور ، مداری را طراحی کنیم که بصورت اتومات موتور بصورت مثلث کار کند.
در واقع برای لحظه راه اندازی ه موتور می خواهد از حالت سکون خارج شود و جریان نامی خود را پوشش دهد، چون حالت ستاره توان کمتری دارد و به سیم پیچ ها 220 ولت می رسد (توان کمتر مساوی با جریان راه اندازی کمتر) در ابتدا موتور را به حالت ستاره راه اندازی می کنیم و بعد از اینکه موتور دور گرفت و به دور نامی رسید می توانیم مدار فرمانی را طراحی کنیم که موتور به حالت مثلث سوئیچ کند. در حالت مثلث چون ماکسیمم ولتاز به سیم پیچ ها می رسد، موتور با ماکسیمم توانش کار می کند. بنابراین نمی توانیم موتور را یک ضرب با حالت مثلث راه اندازی کنیم چون خود موتور نیز سه برابر جریان نامی خود جریان می کشد و گر بخواهیم یک دفعه 380 ولت به سیم پیچ تزریق کنیم، یک جریان فوق العاده زیادی می کشد و سیستم تابلو برق و بحث سیم پیچی نمی تواند این موضوع را پشتیبانی کند و منجر به خرابی تابلو می شود. پس سیستم را بصورت دو ضرب راه اندازی می کنیم.
اگر یک موتور سه فاز روی تخته کلم راه اهندازی شده باشد از روی نحوه اتصال شین های روی تخته کلم می توانید متوجه شید که آیا بصورت مثلث راه اندازی شده است یا بصورت ستاره. چنانچه موتور بصورت مثلث کار کند نحوه قرار گرفتن شین ها و شمس های مسی روی تخته کلم بصورت عمودی شبیه عدد 111 است. و چنانچه بصورت افقی اتصال داده شده باشند ، اتصال ستاره ای است. مانند تصویر زیر:
آموزشگاه فن و کار با مجوز رسمی از سازمان فنی حرفه ای ، بیش از 200 دوره تخصصی ویژه بازار کار از جمله دوره آموزش تابلو برق صنعتی ، آموزش plc ، آموزش برق صنعتی و… را بصورت عملی در کارگاههای مجهز برگزار می کند. تمامی دوره ها با ارائه مدرک فنی حرفه ای قابل ترجمه و معتبر در سطح بین الملل برگزار می شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان از طریق شماره 02166577385 با ما تماس بگیرید.
