آموزشگاه فن و کار

نحوه سیم کشی و بستن کلید تک پل و مدار و نقشه آن

نویسنده: دانیال خوش آمال
نحوه سیم کشی و بستن کلید تک پل و مدار و نقشه آن
چکیده:

کلید مدل تک پل، عنصری ساده اما کاربردی در سیستم های برق کشی ساختمان ها است که وظیفه قطع کردن و وصل نمودن جریان برق در یک مدار الکتریکی را بر عهده دارد. در این نوشته به بررسی نحوه سیم کشی و بستن کلید تک پل و مدار و نقشه آن، اجزای تشکیل دهنده این کلید و نحوه کارکرد آن می پردازیم.

بدون شک؛ کلید تک پل عنصری حیاتی و غیر قابل حذف در تاسیسات و کابل کشی الکتریکی ساختمان ها است و به همین دلیل؛ درک مشخصات فنی و نحوه عملکرد و روش سیم کشی و بستن این مدل کلید با توجه به نقشه های تخصصی، برای هر فردی که با برق کاری اماکن سر و کار دارد و یا می خواهد در آینده وارد این حیطه شغلی شود، ضروری است. در این مقاله آموزشگاه فن و کار قصد داریم به تشریح تخصصی کلیدهای نوع تک پل و دانش تخصصی مربوط به آن ها بپردازیم؛ پس با ما همراه باشید.



معرفی کلید تک پل : اجزا و روش کارکرد

کلید مدل تک پل، عنصری ساده اما کاربردی در سیستم های برق کشی ساختمان ها است که وظیفه قطع کردن و وصل نمودن جریان برق در یک مدار الکتریکی را بر عهده دارد. در این بخش، به بررسی اجزای تشکیل دهنده این کلید و نحوه کارکرد آن می پردازیم.

اجزای کلید تک پل

  • بدنه: محفظه خارجی کلید از جنس پلاستیک یا فلز است که اجزای داخلی را در خود جای می دهد.
  • مکانیزم: بخش متحرک کلید است که شامل دکمه، فنر و قطعات فلزی رسانا می شود.
  • ترمینال ها: پایانه های فلزی برای اتصال سیم های فاز و نول هستند.
  • پیچ ها: برای اتصال بدنه به قوطی کلید و محکم کردن سیم ها به ترمینال ها استفاده می شوند.

انواع کلید تک پل

روش کارکرد کلید تک پل

با فشردن دکمه کلید، مکانیزم داخلی آن به حرکت در می آید. این حرکت، سبب قطع یا وصل شدنِ مسیر جریان برق بین ترمینال ها می شود. در حالت خاموش، دکمه کلید به سمت بالا قرار دارد و جریان برق قطع است. با فشردن دکمه، فنر داخلی فشرده شده و مکانیزم به سمت پایین حرکت می کند. در این حالت، مسیر جریان برق بین ترمینال ها وصل شده و لامپ یا وسیله برقی که کلید تک پل به آن متصل است؛ روشن می شود.

کارکرد کلید تک پل

انواع کلیدهای تک پل و کاربرد هر کدام

این نوع کلیدها در مدل های بسیار مختلفی تولید گشته و روانه بازارهای داخلی و بین المللی می شوند که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خودشان را دارند. در ادامه، به معرفی برخی از رایج ترین انواع کلیدهای تک پل و کارکرد هر کدام می پردازیم:

کلید تک پل دستی

این نوع کلید ساده ترین نوع کلید تک پل است که با فشار دادن دکمه آن، مدار الکتریکی قطع و وصل می شود. از کلیدهای تک پل دستی در اماکن مسکونی و تجاری و صنعتیِ گوناگون مانند منازل، ادارات، کارخانه ها و … برای روشن و خاموش کردن وسایل و تجهیزاتی از جمله لامپ ها، پنکه ها، لوازم برقی و … استفاده می شود.

کلید تک پل فشاری

این مدل کلید شبیه به کلید تک پل دستی است، اما با این تفاوت که برای قطع و وصل کردنِ مدار الکتریکی نیازی به فشار مداوم دکمه آن نیست. با فشار دادن دکمه کلید، مدار قطع و وصل می شود و با رها کردن دکمه، به حالت اولیه خود باز می گردد. کلیدهای تک پل نوع فشاری در مکان هایی نظیر راه پله ها، پارکینگ ها و … (که لازم است لامپ ها به سرعت روشن و خاموش شوند) مورد استفاده قرار می گیرند.

کلید تک پل خودکار

این نوع کلید دارای یک مدل تایمر اختصاصی است که زمان قطع و وصل مدار الکتریکی را می توان با استفاده از آن تنظیم نمود. کلیدهای تک پل خودکار در مکان هایی مانند آکواریوم ها، سیستم های آبیاری و … به کار گرفته می شوند که روشن و خاموش کردن لامپ ها یا سایر لوازم برقی باید در زمان های خاص و مشخصی انجام شود.

کلید تک پل با تایمر

این مدل کلید شبیه به کلید تک پل خودکار است، اما با این تفاوت که به جای تایمر، از یک رله برای قطع و وصل مدار الکتریکی در زمان های ویژه و منحصر به فرد استفاده می کند. از کلیدهای تک پل با تایمر در مکان هایی از قبیل تابلوهای تبلیغاتی، چراغ های راهنمایی و رانندگی و … استفاده می شود.

کلید تک پل با حس گر حرارتی

این نوع کلید مجهز به یک حس گر حرارتی است که با افزایش دمای محیط اطراف، قادر است به شیوه ای موثر و مطمئن، مدار الکتریکی را قطع کند. کلیدهای تک پل با حس گر حرارتی در مکان هایی مانند موتورخانه ها، انبارها و … برای جلوگیری از آتش سوزی مورد استفاده قرار می گیرند.

کلید تک پل لمسی

این مدل کلید جدیدترین و به روز ترین نوع کلید تک پل است که برای قطع و وصل مدار الکتریکی از قدرت لمس استفاده می کند. کلیدهای تک پل لمسی به دلیل ظاهر زیبا و مدرنی که دارند، در بسیاری از مکان های مسکونی و تجاری لوکس و پیشرفته به کار گرفته می شوند.

سایر مدل های کلید تک پل

علاوه بر مدل هایی که در بالاتر به توضیح مختصر آن ها پرداختیم، کلیدهای تک پل دیگری نیز در بازار وجود دارند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. از جمله این کلیدها می توان به کلیدهای تک پل با نور مخفی، کلیدهای ضد آب، کلیدهایی پل با قابلیت دیمر و … اشاره کرد.

مدار و نقشه کلید تک پل در برق ساختمان

در مدار کلید تک پل، دو سیم فاز و نول از جعبه فیوز به کلید و سپس به لامپ متصل می شوند. سیم فاز به پیچ برنجی کلید و سیم نول به طور مستقیم به لامپ وصل می شود. زمانی که کلید در حالت روشن قرار می گیرد، جریان برق از سیم فاز عبور کرده و از طریق کلید به لامپ می رسد و لامپ روشن می شود. در مقابل، زمانی که کلید در حالت خاموش قرار می گیرد، مسیر عبور جریان برق قطع شده و لامپ خاموش می شود.

مدار و نقشه کلید تک پل

نقشه کلید تک پل

نقشه فنی و مهندسی کلید تک پل، شِما یا نمایی گرافیکی از نحوه سیم کشی و اتصالات به کار رفته در این نوع کلید در مدار الکتریکی ساختمان است. این نقشه به برقکاران با هر سطحی از توانایی و مهارت کمک می کند تا سیم کشی این مدل کلیدها را به درستی و به شیوه ای استاندارد و بهینه انجام داده و از بروز خطرات احتمالی در آینده جلوگیری کنند.

مدار و نقشه کلید تک پل

اجزای نقشه کلید تک پل

در نقشه کلید تک پل، از نمادهای استانداردی برای نشان دادن اجزای مختلف مدار استفاده می شود که در ادامه شرح مختصری از آن ها را برای شما آورده ایم:

  • سیم فاز: با خطی پررنگ و به رنگ قهوه ای یا مشکی نمایش داده می شود.
  • سیم نول: با خطی باریک و به رنگ آبی نشان داده می شود.
  • سیم ارت: با خطی نسبتا باریک به رنگ زرد و سبز نمایش داده می شود.
  • لامپ: با یک دایره و یک خط داخل آن نشان داده می شود.
  • کلید تک پل: با دو مربع و یک خط بین آن ها نمایش داده می شود.

همانطور که در بخش بالا ذکر شد؛ در نقشه مدار کلید تک پل، سه سیم وجود دارد: سیم فاز و سیم نول و سیم ارت. سیم فاز سیم حامل جریان برق است و سیم نول سیم خنثی است که به زمین (ارت) متصل می شود و ما در قسمت بعدی به طور مفصل تر این موضوع را توضیح می دهیم.

نحوه اجرای کلید تک پل در برق ساختمان

نحوه سیم کشی و مراحل بستن کلید تک پل

بنا به نظر متخصصان؛ سیم کشی و بستن این مدل کلید در مقایسه با سایر تجهیزات الکتریکی ساختمان کار نسبتا آسانی است که می توان با کمی دقت و حوصله آن را به درستی انجام داد. در ادامه مراحلی که برای سیم کشی کلیدهای مدل تک پل باید طی کنید را به صورت مختصر برای شما آورده ایم:

  1. قطع جریان برق: قبل از شروع هر کاری، باید جریان برق را از فیوز مربوطه قطع کنید. برای اطمینان حاصل کردن از قطع شدن جریان برق، می توانید از وسایل اندازه گیری مانند فازمتر استفاده کنید.
  2. باز کردن قوطی کلید: با استفاده از پیچ گوشتی، پیچ های قوطی کلید را باز کنید و قوطی را از دیوار جدا کنید.
  3. شناسایی سیم ها: در قوطی کلید، سه سیم وجود دارد: سیم فاز، سیم نول و سیم ارت. سیم فاز معمولا به رنگ قهوه ای یا مشکی است؛ سیم نول به رنگ آبی و سیم ارت به رنگ زرد و سبز است.
  4. وصل کردن سیم ها به کلید: دو پیچ در پشت کلید تک پل وجود دارد. سیم فاز را به یکی از پیچ ها (طلایی رنگ) و سیم نول را به پیچ دیگر (نقره ای رنگ) وصل کنید و در ادامه سیم ارت را به پیچ مخصوص ارت در قوطی کلید متصل نمایید.
  5. بستن قوطی کلید: پس از وصل کردن سیم ها، قوطی کلید را به دیوار وصل کنید و پیچ های آن را ببندید.
  6. برقرار کردن جریان برق: فیوز مربوطه را روشن کنید و عملکرد کلید را به دقت بررسی و آزمایش کنید.

نحوه سیم کشی و بستن کلید تک پل

نکات ایمنی در سیم کشی و بستن کلید تک پل

اگر چه سیم کشی و بستن کلید تک پل، فعالیت نسبتا ساده ای به نظر می رسد، اما عدم رعایت نکات ایمنی در انجام این کار می تواند خطرات جانی و مالی را برای فرد برق کار و ساکنین ساختمان به دنبال داشته باشد. در این قسمت به بررسی نکات ایمنی که باید در روندِ سیم کشی و بستن کلید تک پل مورد توجه قرار گیرند؛ می پردازیم.

قبل از شروع کار:

  • قبل از هر کاری، برق را از فیوز مربوطه قطع کنید و با استفاده از فازمتر از عدم وجود برق در سیم ها مطمئن شوید.
  • از سیم ها و تجهیزات با کیفیت و استاندارد استفاده کنید.
  • از ابزار مناسب و سالم برای کار بهره بگیرید.
  • در صورت عدم تجربه و تخصص کافی، از یک برقکار ماهر کمک بخواهید.

در حین کار:

  • سیم ها را به درستی و با دقت به ترمینال های کلید متصل کنید.
  • از پیچ های مناسب برای اتصال سیم ها به ترمینال ها استفاده کنید و آن ها را محکم ببندید.
  • از عایق های مناسب برای پوشاندن سیم ها و اتصالات بهره برداری نمایید.
  • از قرار گرفتن سیم ها در معرض رطوبت و گرما جلوگیری کنید.
  • از تاب دادن و خم کردن بیش از حد سیم ها خودداری نمایید.

بعد از اتمام کار:

  • مجددا با استفاده از فازمتر از عدم وجود برق در سیم ها و کلید مطمئن شوید.
  • محل نصب کلید را از نظر وجود هرگونه نقص و ایراد بررسی کنید.
  • در صورت مشاهده هرگونه نقص و ایراد، از یک برقکار ماهر برای رفع آن کمک بگیرید.

در پایان از شما خوانندگان محترم دعوت می کنیم برای یادگیری صفر تا صد روش سیم کشی و بستن انواع کلیدها (تک پل، دو پل، تبدیل و صلیبی) و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی اماکن؛ در دوره تخصصی آموزش برق ساختمان موسسه فن و کار شرکت نمایید. از دیگر دوره های مهم این مجموعه در زمینه برق کاری و سیستم های رفاهی و امنیتی می توان به کلاس های آموزش هوشمند سازی ساختمان ، آموزش نصب دوربین مدار بسته ، آموزش نصب دزدگیر اماکن و … اشاره کرد که لیست کامل آن ها در منوی سایت، بخش دپارتمان برق آورده شده است.

نظر خود را با دیگران به اشتراک بزارید!

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مشاهده نظرات هنوز نظری ثبت نشده است.
phone icon 021-91009433 / 09058520960