انواع عایق سیم پیچی موتور و کارکرد آنها

انواع عایق سیم پیچی موتور + کارکرد هرکدام : اگر علاقه‌مند به یادگیری در حوزه ماشین‌های الکتریکی هستید بهتر است که در مورد عایق‌های سیم پیچ همان اول کسب اطلاع کنید. این که قصد شما تعمیر لوازم الکترونیکی است یکی از اصول پایه آن کسب علم در مورد نحوه طراحی و نوع عایق‌های آرمیچرها می‌باشد. بررسی و عملکرد آن‌ها را در ادامه پیش خواهیم گرفت و در این مورد می‌آموزیم که انواع عایق‌ها چه نقشی در یک الکتروموتور خواهند داشت. اولین نقشی که سیم پیچ‌ها خواهند داشت کنترل حرارتی می‌باشد. یعنی با هدایت حرارت انجام شده و نقش دوم نیز مربوط به سیستم مکانیکی خواهد بود. اگر میخواهید حرفه سیم پیچی موتور را یاد بگیرید و از این شغل کسب درآمد کنید در دوره آموزش سیم پیچی موتور مجتمع فن و کار شرکت کنید.

البته با حفظ هادی‌ها این کار انجام می‌شود. از یک‌روی دیگر در داخل شیارها با ایجاد پوشش این اتفاق رخ می‌دهد. همین‌طور لازم است ه بدانید که منظور از عایق سیم پیچی چیست؟ وظیفه اصلی آن‌ها عملکردی است که در ماشین‌های الکتریکی خواهند داشت. عایق‌کاری سیم پیچی موتور یکی از مهم‌ترین بخش‌های طراحی هر دستگاه الکتریکی می‌باشد. عایق‌ها وظیفه جداکردن پالس‌های الکتریکی در بین شیارهای حاوی هادی‌ها را خواهد داشت. این ممکن است در ولتاژهای مختلف انجام گردد.

نخستین نوع و دسته‌بندی را در ادامه می‌خوانید.

انواع عایق سیم پیچی موتور بر اساس رده‌بندی  A تا Y

عایق‌ها بر اساس رده‌بندی نیز یک تقسیم‌بندی کلی خواهند داشت. اولین نوع عایق رده A می‌باشد که از ابریشم و یا متریال پنبه ساخته شده و به مایعی مثل روغن آغشته می‌شود.

نمونه بعدی عایق B است که از میکا، پنبه نسوز و فایبرگلاس بوده و ممکن است در آن از ترکیبات عالی که با درجه حرارت B کار می‌کنند نیز استفاده گردد.

نمونه دیگر این عایق‌ها در درجه C قرار گرفته از چینی، میکا و کوارتز ساخته می‌شود. البته ممکن است در برخی شرایط شرکت سازنده از شیشه هم استفاده کند.

در مقابل نمونه عایق رده E نیز با ترکیباتی چون کاغذ و چسب فرمالئید و لعاب مصنوعی ساخته شده و درجه پایداری حرارت آن‌ها از 15 درجه بالاتر خواهد بود.

عایق‌های رده H از سیلیسیم خمیری و صمغ‌های این ماده و همین‌طور الیافی از شیشه و پنبه هم ساخته می‌شوند. ضمن این که عایق رده H معمولاً مقاومت بالایی دارد. عایق دیگر رده F  بوده که از الیاف پنبه‌های نسوز، مواد چسبان، میکا و الیاف شیشه‌ای ساخته می‌شود و در نهایت نوع Y نیز از ابرشیم، کاغذ سیم پیچی و یا پنبه خواهد بود.

عایق بندی در رتور ماشین‌های الکتریکی

درصورتی‌که سیم پیچی در روتور موتورهای الکتریکی سنکنترون تحت ولتاژهای معمول DC انجام شود لازم است که عایق‌های حلقه‌ای یا شیاری که در کنار آن‌ها استفاده می‌شود نازک باشد. به علت این که اثر پوستی روی رشته‌های هادی وجود ندارد، نیازی هم به عایق‌بندی آن‌ها نخواهد بود. ضمن این که این مسئله باعث می‌شود تنش‌های موجود در رتور نیز کم تر شود. عایق‌هایی که در روتور برای مهار هادی‌ها استفاده می‌شوند لازم است که حتماً استحکام مکانیکی خوبی داشته باشند. ضمن این که این عایق‌ها در برابر فشارهای ترمومکانیکی حین استارت زدن و یا خاموش شدن موتورهای الکتریکی نیز لازم است حتماً از خود مقاومت نشان دهند.

معمولاً به جهت دستیابی به این اصل از پوشش‌های لغزنده استفاده می‌شود که پایداری بیشتری دارند.

در ادامه این مطلب در مورد عایق‌های مختلف صحبت می‌کنیم و این که در چه سیم پیچ‌هایی استفاده خواهند شد.

مجتمع فن و کار برگزار کننده دوره های فنی از قبیل: آموزش تعمیرات موبایل ، آموزش تعمیرات برد الکترونیکی ، آموزش تعمیرات لوازم خانگی و … می باشد. آموزش های این دوره بصورت عملی بود و در پایان نیز مدرک فنی توسط آموزشگاه به هنرجو تعلق میگیرد.

عایق های رشته‌ای هادی چیست و چه کاربردی دارد؟

یکی از متداول‌ترین انواع عایق‌ها نمونه‌های رشته‌ای هادی هستند که استفاده از آن‌ها در الکتروموتور سبب کاهش تلفات فوکو، ازبین‌رفتن اثرهای پوستی و کاهش سطح مقطع و افزایش انعطاف‌پذیری موتورهای الکتریکی و وسعت کاربرد آن‌ها می‌شود. البته لازم است که این عایق‌ها ضخامت کمی داشته باشند و در نتیجه فضای اشغالی‌شان کم تر شده و همین طور مقاومت بالایی در برابر سایش و ایجاد خراشیدگی داشته باشند. این عایق‌ها در فشار و حرارت بالا توانایی حفظ ساختار و کارایی خود را خواهند داشت. این وظیفه معمولاً بر گردن روغن یا لعاب‌های جلاء دهنده خواهد بود که ساختاری مصنوعی دارند.

معمولاً از این عایق‌ها در کابل‌های برق استفاده می‌شود.

بررسی کاربرد عایق حلقه ای

یکی دیگر از عایق‌های به‌کاررفته در سیم پیچی موتورها مدل حلقه‌ای می‌باشد که برای عایق کردن حلقه‌ها و جلوگیری از ایجاد اتصال کوتاه استفاده می‌شوند. همین‌طور این عایق‌ها با استفاده از سیستم پوشاندن رشته‌های هادی این کار را انجام می‌دهند. وظیفه آن‌ها این است که علاوه بر کنترل ولتاژهای فاز به فاز و فاز به زمین مقاومت خوبی در برابر تنش‌های ایجاد شده به‌صورت حرارتی و مکانیکی روی الکتروموتور را داشته باشند. ازاین‌رو اگر قصد تهیه آن‌ها را دارید به این موارد دقت کافی داشته باشید. از این عایق‌ها در صنایع ساخت سیلندرها، لوله‌ها و مخزن‌ها و همین‌طور المنت‌های کمربندی استفاده می‌گردد.

عایق های دیواره به زمین

یکی دیگر از عایق‌هایی که لازم دیدیم به شما عزیزان معرفی کنیم نمونه‌های دیوار به زمین است که وظیفه آن جداکردن دیواره‌های هسته استاتور از هادی‌های جنس مس می‌باشد. البته این عاق شامل ورقه‌های جداکننده هستند که بین کویل در فازهای مختلف نصب می‌شوند. همین‌طور عاق دیوار به زمین برای این کار می‌بایست بتوانند فشارهایی که به‌صورت مغناطیسی به لغزش حلقه‌ها منجر می‌شوند را به‌اندازه کافی تحمل کنند.

این عایق‌ها همین‌طور در سیستم‌های حرارتی و الکتروموتورهای صنعتی استفاده می‌شوند.

عایق های حفاظت در برابر تخلیه جزئی

مدل عایق سیم پیچی موتور بعدی که معرفی خواهیم کرد در شرایطی که شما بخواهید کلاف‌ها و میله‌های عایق شده را در هسته قرار دهید استفاده می‌گردد. این عایق البته نمی‌تواند فاصله را حفظ کند زیرا کلاف‌ها و میله‌ها خارج از هسته عایق‌بندی می‌شوند. برای قرارگرفتن بین شیارها باید نازک‌تر از آن‌ها بوده و از طرفی شاید در پروسه ساخت کلاف‌ها و میله‌های الکتروموتورها به دلیل ولتاژهای اضافه‌ای که منتشر می‌شود پدیده تخلیه جزئی رخ دهد. این پروسه در سطح کلاف و یا میان آن‌ها انجام می‌گردد.

ضمن این که این پدیده معمولاً در موتورهایی که سیم پیچ حفاظت در برابر تخلیه جزئی شده‌اند سبب ایجاد جرقه و ساییدگی خواهد شد. برای جلوگیری از چنین مشکلی لازم است که فاصله را با هوا پر شده و از پدیده تخلیه به این شکل جلوگیری شود. همین‌طور برای این کار از روکش‌های عایق اضافه و پوشش‌های نیمه‌هادی استفاده می‌شود. این پوشش به‌طورکلی از جنس کربن سیاه خواهد بود.

مقاومت کربن سیاه بالا بوده و این کار ولتاژ میان‌سر فاصله‌های هوایی را به صفر نزدیک می‌کند. این پدیده سبب می‌شود که تخلیه الکتریکی انجام نگردد.

عایق ترانس پوزه چیست؟

این عایق در مواردی که استاتور برخی الکتروموتورها جابه‌جایی داشته باشد استفاده می‌شود. عموماً باتوجه‌به این که شار مغناطیسی در سمت روتور بیشتر است رشته‌ها در این قسمت قرار داده نشده و به‌جای آن در محیط حرکت هادی‌ها یک نوار عاق اضافه به نام عایق ترانس پوزه نصب می‌گردد. این عایق در عایق‌کاری سیم‌های موتور استفاده خواهد شد و یکی از نمونه‌های رایج است.

عایق نگهدارنده مکانیکی در سر سیم پیچ ها

سر سیم پیچ‌ها در واقع اتصال الکتریکی مطمئن رابین کلاف‌ها ایجاد می‌کنند. همین‌طور این اتصالات باید حتماً به‌اندازه کافی عایق شوند. در موتورهای الکتریکی که ولتاژ کاری آن‌ها بالا است فاصله بین اتصالات سر سیم و هسته طولانی می‌باشد. هم چنین نیاز است که طول سر سیم پیچ‌ها نیز بالا بوده و باید این توانایی را داشته که در مقابل لرزش‌ها و تکان‌ها مقاومت نشان دهند. از طرفی برای این کار از تسمه‌های استیلی استفاده می‌شود که از صفحه‌های پلی‌استر عایق شده و به‌وسیله تسمه‌های نگه‌دارنده سر سیم‌ها را در هر کلاف در نقطه موردنظر ثابت نگه می‌دارند.

عایق های نگهدارنده مکانیکی شیارها

در این حالت وقتی الکترومتور ها به فعالیت عادی خود ادامه یم دهند میله ها و کلاف‌ها در معرض فشار های مغناطیسی قرار می گیرند. در حالی که اگر خطایی در عملکرد موتور برقی رخ دهد این خطا تاثیر زیادی روی جریان می گذارد و در نهایت جریان خروجی الکتریسیته برای شرایط معمول فعالیت دستگاه مناسب نخواهد بود.

کلاف‌ها باید به شکلی بسته شوند که در مقابل این لرزش‌ها مقاومت کافی را از خود نشان دهند و همین‌طور در نظر داشته باشید که این کارایی با حداقل مقدار عایق باید ایجاد گردد. تا حجم ماده فعال در این شیار را به کمترین میزان ممکن برساند. در غیر این صورت در پروسه کارکرد و دور آرمیچر مشکل ایجاد می‌شود. این نمونه یکی از متداول‌ترین و پراستفاده‌ترین در موتورهای صنعتی است و نمی‌توان از نظر ظرفیت و ابعاد برای آن توان خاصی در نظر گرفت.

انتخاب بهترین عایق سیم پیچی موتور

یک سؤال مهم برای کسانی که قصد عایق کردن را دارند انتخاب بهترین نوع آن متناسب با کاربرد است. برای این که باید بدانید که کاربرد الکتروموتور اهمیت زیادی خواهد داشت. باتوجه‌به این که ماهیت آن بسیار کلیدی است باید باتوجه‌به نوع تأسیسات خود عایق را انتخاب کنید. همین‌طور محیط کار ماشین‌های الکتریکی نیز باید پیش از انتخاب به‌خوبی مورد بررسی قرار بگیرد. همین‌طور هر چه متریال عایق مقاوم‌تر باشد قیمت تمام شده طراحی موتور و آرمیچرها نیز بالاتر می‌شود. توان و ولتاژ سیستم نیز لازم است که حتماً مورد محاسبه قرار بگیرد. از طرفی الکتروموتورهایی با سیم پیچی بدون شکل معمولاً بهتر در بازار یافت می‌شوند تا نمونه‌های کوچک که سیم پیچی‌های فرم داری دارند. از یک‌سوی دیگر قیمت آن‌ها نیز بالاتر خواهد بود.

در نظر داشته باشید که در نهایت نوع کاربری و شرایط استفاده و ولتاژ الکتروموتور روی انتخاب عایق سیم پیچی تأثیر خواهد داشت. شما باید نخست نیازسنجی انجام داده و سپس بر اساس ساختاری که عایق‌ها دارند یک نمونه را انتخاب و استفاده کنید.

اگر شما علاقمند به یادگیری دوره های فنی و مکانیکی  هستید میتوانید در مجتمع فن و کار ثبت نام کنید.