دلایل و علائم خرابی باتری موبایل

در این مقاله آموزشگاه فن و کار به بررسیِ جامع پدیده معیوب شدن باتری تلفن همراه خواهیم پرداخت. ابتدا به بررسیِ کامل دلایل متعددی که می توانند منجر به خرابی باتری گوشی شوند، می پردازیم. سپس، علائمی که نشان دهنده نقص در باتری هستند را به طور دقیق شرح می دهیم. در نهایت، راهکارهای عملی و مفیدی را برای پیشگیری از خرابی باتری و افزایش طول عمر آن ارائه خواهیم کرد.

برای یادگیری اصولی و حرفه ای روش های پیشگیری و حل مشکلات مربوط به باتری در گوشی های موبایل (در برندهای اپل، سامسونگ، هواوی، شیائومی و …) و برطرف کردنِ ارورهای مربوط به دیگر بخش های سخت افزاری و نرم افزاری مهم در تلفن همراه می توانید در دوره های اختصاصی آموزشگاه فن و کار در زمینه آموزش تعمیرات موبایل شرکت نمایید و ضمن فراگیری جدید ترین متدهای تعمیراتی و روش کار با ابزارهای تخصصیِ این حوزه؛ مهارتی عالی برای کسب درآمد پایدار و بهبود وضعیت شغلی خود کسب کنید. برای مشاهده سرفصل ها کامل و جزئیات این دوره روی تصویر زیر کلیک نمایید:

رایج ترین دلایل خرابی باتری موبایل

حدود سی الی پنجاه درصد از خدمات انجام شده در حوزه تعمیرات گوشی های هوشمند مربوط به مشکلات باتری آن ها است. این آمار نه تنها نشان دهنده فراوانی و همه گیر بودن این معضل است، بلکه ضرورت آگاهی از دلایل، علائم و راهکارهای غلبه بر آن را نیز به وضوح آشکار می کند.

باتری های لیتیوم یونی که در حال حاضر در اکثر گوشی های هوشمند مورد استفاده قرار می گیرند، با گذشت زمان و در اثر عوامل مختلف، دچار فرسودگی و افت عملکرد می شوند. این امر، به مرور منجر به کاهشِ شدیدِ عمر مفید باتری، افت شارژ دهی و در نهایت نیاز به تعویض آن با باتری سالم و نو می شود. عوامل متعددی در خرابی باتری موبایل نقش دارند که برخی مربوط به نحوه استفاده از گوشی موبایل و بعضی از آن ها ناشی از فاکتورهای محیطی هستند و در ادامه مهم ترینِ این عوامل و دلایل را بررسی خواهیم کرد.

شارژ بیش از حد

باتری های به کار رفته در گوشی های هوشمند امروزی (باتری های لیتیوم یونی) ، برای حفظ سلامت خود به چرخه های شارژ منظمی نیاز دارند. شارژ بیش از حد باتری، به این معنی که باتری برای مدت طولانی در شارژ باقی بماند، می تواند سلول های لیتیوم یونی آن را تحت فشار قرار دهد و ظرفیت و طول عمر آن ها را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

در طول فرآیند شارژ، یون های لیتیوم از قطب منفی (کاتد) به سمت قطب مثبت (آند) باتری حرکت می کنند. هنگامی که باتری به طور کامل شارژ می شود، این فرآیند متوقف می شود. با این حال، در صورت ادامه شارژ دهی و بیش از حد طولانی شدن این فرآیند، یون های لیتیوم می توانند به طور مداوم بین آند و کاتد حرکت کنند که این امر منجر به ایجاد تنش مکانیکی و شیمیایی و در نتیجه فرسودگی سلول ها می شود. علاوه بر این، شارژ بیش از حد می تواند منجر به افزایش دمای باتری شود که خود با ضررها و آسیب های خاصی برای این قطعه همراه است.

استفاده از شارژر نامناسب

همیشه از شارژر و کابل شارژ اصلی گوشی خود یا شارژرهایی استفاده کنید که کیفیت و دقت عملکردِ آن ها به طور رسمی توسط شرکت سازنده گوشی تایید و تضمین شده اند؛ زیرا به کارگیری شارژری که با مشخصات و نیازهای خاصِ باتری گوشی شما مطابقت ندارد، می تواند خطرات متعددی را برای سلامت باتری به همراه داشته باشد.

به طور دقیق تر می توانیم بگوییم؛ شارژرهای نامناسب، به ویژه شارژرهای تقلبی و غیر استاندارد، ممکن است نتوانند جریان و ولتاژ ثابت و پایداری را به باتری ارائه دهند که این مسئله می تواند منجر به نوسانات ولتاژ و آسیب به سلول های لیتیوم یونی شود. بر اساس آمارها و همچنین نظر متخصصان، این نوسانات عمر مفید باتری را کم کرده و حتی در موارد نادر، منجر به وقوعِ انفجار یا آتش سوزی در باتری می شوند.

گرم شدن بیش از حد

بدون شک، حرارت و گرمای بیش از حد یکی از مخرب ترین عوامل برای باتری های لیتیوم یونی به کار گرفته شده در گوشی های هوشمند امروزی است؛ زیرا دمای بالا معمولا سرعت واکنش های شیمیایی داخل باتری را افزایش می دهد که این موضوع باعث فرسودگی سریع تر سلول ها و کاهش ظرفیت باتری می شود. عوامل متعددی می توانند باعث گرم شدن بیش از حد باتری گوشی موبایل شوند که از جمله مهم ترینِ آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از گوشی در محیط های گرم: قرار گرفتن گوشی در معرض نور مستقیم خورشید یا استفاده از آن در دمای بالا می تواند دمای باتری به شدت را افزایش دهد.
• انجام بازی های سنگین یا تماشای ویدیو: برنامه ها و فعالیت های پر مصرف (مانند بازی های گرافیکی و تماشای آنلاین ویدیوها و …) فشار بسیار زیادی را به پردازنده و همچنین قطعات مربوط به گرافیک گوشی تحمیل می کنند که این مسئله باعث گرم شدن دستگاه و در نتیجه افزایش دمای باتری می شود.
• شارژ سریع: بنا به بررسی ها و آمارها؛ استفاده از فناوری شارژ سریع در تلفن های همراه، اگر چه قادر است زمان شارژ را به طرز شگفت انگیزی کاهش دهد، اما در عین حال می تواند گرمای زیادی را در قطعات داخلی دستگاه و به ویژه باتری آن ایجاد کند.

برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد باتری، از گوشی خود در محیط های خنک استفاده کنید، از انجام بازی های سنگین یا تماشای ویدیوهای آنلاین (و سایر فعالیت های پر مصرف) برای مدت طولانی خودداری نمایید و در صورت امکان از شارژ سریع به طور مرتب استفاده نکنید.

سیکل های شارژ نامنظم

به طور کلی، باتری های لیتیوم یونی برای تعداد محدودی سیکل شارژ (معمولا بین 300 تا 500 تا) عمر مفید دارند و هر بار که باتری گوشی از 0% به 100% شارژ می شود، این قطعه یک سیکل شارژ کامل را طی می کند. حال اگر شما عادت به شارژ نامنظم گوشی داشته باشید، به طوری که گاهی آن را تا 20% یا 30% تخلیه کرده و سپس شارژ کنید و یا در مواقع دیگر آن را بدون توجه به سطح شارژ، به طور کامل شارژ نمایید، به مرور زمان؛ عمر مفید باتری را به شدت کاهش خواهید داد. علت این امر آن است که در هر سیکل شارژ، بخش کوچکی از ظرفیت باتری به طور دائمی از بین می رود؛ به علاوه، شارژهای نامنظم و ناقص، این فرآیند تخریب را تسریع می بخشند.

استفاده از برنامه های پرمصرف

برخی از برنامه های نصب شده روی گوشی موبایل، به دلیل پردازش های سنگین و مصرف بالای منابعِ در دسترس دستگاه، به مقدار بسیار زیادی از ظرفیت و توان باتری استفاده می کنند. بازی های گرافیکی، برنامه های استریمینگ (پخش آنلاین) ویدیو و موسیقی و همچنین شبکه های اجتماعی از جمله این برنامه ها هستند. اجرای مداوم این برنامه ها، به خصوص زمانی که به طور همزمان چندین برنامه در حال اجرا باشند، فشار زیادی به باتری وارد کرده و عمر مفید آن را به طور چشمگیری کاهش می دهد.

روشنایی صفحه نمایش بالا

از نظر علمی، با توجه به مشخصات فنی گوشی های هوشمند؛ صفحه نمایش، یکی از پرمصرف ترین بخش های آن (از نظر باتری) است. هر چه روشنایی صفحه نمایش بالاتر باشد، مصرف باتری نیز به تبع آن افزایش می یابد. علاوه بر این، استفاده از قابلیت هایی مانند تنظیم خودکار روشنایی بر اساس نور محیط، می تواند به طور ناخواسته منجر به افزایش مصرف باتری شود؛ چرا که در برخی از شرایط و محیط ها، سنسور نور به اشتباه سطح نور را بالا تشخیص داده و روشنایی صفحه را بیش از حد مورد نیاز افزایش می دهد.

فعال بودن نوتیفیکیشن ها

دریافت مداوم اعلان ها (اعم از پیام ها، ایمیل ها، به روزرسانی ها و غیره) می تواند به طور قابل توجهی بر عمر باتری گوشی اثر منفی بگذارد. دلیل این امر آن است که هر بار یک اعلان دریافت می شود، گوشی از حالت سکون و پایدار خود خارج شده و پردازنده، صفحه نمایش و سایر اجزا برای نمایش اعلان فعال می شوند. این چرخه فعال و غیر فعال شدنِ مداوم، مصرف انرژی باتری را تا حد زیادی افزایش می دهد.

از طرف دیگر، لرزش یا صدای زنگ همراه با اعلان ها نیز می تواند در تخلیه سریع تر باتری اثر گذار باشد. برای کاهش مصرف باتری ناشی از اعلان ها، می توان اقداماتی مانند محدود کردن تعداد برنامه هایی که مجاز به ارسال اعلان هستند، غیرفعال کردن لرزش و صدای زنگ برای اعلان های غیر ضروری و تنظیم زمان های مشخص برای دریافت اعلان ها انجام داد.

استفاده از قاب ضخیم

استفاده از قاب های ضخیم، به خصوص قاب هایی که از جنس پلاستیک یا چرم مصنوعی هستند، می تواند منجر به گرم شدن بیش از حد گوشی و در نتیجه تخلیه سریع تر باتری شود. این حرارت غیر مجاز و دمای بالا به این دلیل اتفاق می افتد که قاب های ضخیم مانع از خارج شدن جریان هوای گرم از گوشی موبایل می شوند و در نتیجه دمای داخلی گوشی به شدت افزایش می یابد.

گرمای بیش از حد می تواند به سلول های لیتیوم یونی باتری آسیب برساند و طول عمر و ظرفیت آن را تا حد زیادی کم کند. برای جلوگیری از این امر، استفاده از قاب های نازک که طراحی خاص آن ها امکان خروج جریان هوای گرم از داخل تلفن همراه به بیرون آن را فراهم می کند، به خصوص قاب هایی که از جنس سیلیکون یا TPU (پلاستیک پلی یورتان) هستند، توصیه می شود.

آسیب فیزیکی

در جامعه پر شتاب و  پر رویداد امروزی؛ حوادثی مانند ضربه خوردن، افتادن، خم شدن و …، از جمله مهم ترین و رایج ترین آسیب های فیزیکی در بین کاربران تلفن های همراه هستند که می توانند به طور مستقیم به باتری گوشی آسیب برسانند و منجر به خرابی آن شوند. به طور دقیق تر می توانیم بگوییم؛ این آسیب ها معمولا باعث پارگی یا سوراخ شدن غشاهای داخلی باتری، نشت الکترولیت و در نهایت از کار افتادن باتری می گردند.

علاوه بر این، حتی آسیب های جزئی مانند خط و خش و ضربه های بسیار ملایم (مثلا افتادن روی فرش و …) می توانند به مرور زمان به ضعیف شدن باتری و کاهش طول عمر آن منجر شوند. برای محافظت از باتری گوشی در برابر آسیب های فیزیکی، استفاده از قاب و محافظ صفحه نمایش مناسب، حمل کردن گوشی در نهایتِ احتیاط و عدم قرار دادن آن در معرض ضربه و فشار الزامی است.

نرم افزار و سیستم عامل قدیمی

اپلیکیشن هایی با ورژن پایین و سیستم عامل های قدیمی در گوشی موبایل، اغلب فاقد الگوریتم هایِ مناسب برای بهینه سازی مصرف انرژی هستند و این امر منجر به افزایش فشار ناشی از انجامِ فعالیت های پردازشی و در نتیجه، تخلیه سریع تر باتری می شود. به علاوه، به روزرسانی های مربوط به امنیت و پایداریِ دستگاه که برای سیستم عامل های قدیمی منتشر می شوند، به ندرت شامل آپدیت هایِ مربوط به مصرف باتری هستند. عدم به روزرسانی نرم افزار و سیستم عامل، به مرور زمان باعث می شود که باتری با وجود شارژ کامل، عمر کوتاهی داشته باشد و زودتر از حد معمول نیاز به شارژ مجدد پیدا کند.

مشکلات مربوط به خود باتری

بر اساس آمارهای منتشر شده و نظر کارشناسان حوزه فناوری، باتری های لیتیوم یونیِ به کار رفته در گوشی های هوشمند امروزی ذاتا دارای عمر محدودی هستند و با هر بار شارژ و دشارژ، ظرفیت باتری به تدریج کاهش می یابد. این پدیده که به چرخه عمر باتری معروف است، غیر قابل اجتناب است و با گذشت زمان، باتری ضعیف تر می شود و دیگر قادر به نگه داری شارژ برای مدت زمان طولانی نیست. علاوه بر این، عوامل دیگری مانند ضربه خوردن، نفوذ آب، قرار گرفتن در معرض گرمای شدید و نوسانات شدید ولتاژ نیز می توانند به باتری آسیب برسانند و عمر آن را تا حد بسیار زیادی کوتاه کنند.

بیشتر بخوانید: روش های عیب یابی گوشی های اندورید

استفاده از پاوربانک نا مناسب و بی کیفیت

استفاده از پاوربانک های غیر استاندارد و تقلبی می تواند به طور جدی به باتری گوشی آسیب برساند چرا که این پاوربانک ها اغلب فاقد مدارهای حفاظتی لازم هستند و می توانند جریان و ولتاژ غیر قابل کنترلی را به باتری گوشی ارسال کنند. این امر می تواند منجر به گرم شدن بیش از حد باتری، باد کردن آن و حتی انفجار (در موارد بسیار نادر) شود.

از طرف دیگر، پاوربانک های نا مناسب و بی کیفیت ممکن است دارای نرخ تبدیل انرژی پایینی باشند، به این معنی که بخش بسیار زیادی از انرژی الکتریکی در حین شارژ به گرما تبدیل می شود. این گرما نه تنها به باتری آسیب می رساند، بلکه راندمان شارژ را نیز به شدت کاهش می دهد.

شارژ در محیط های نامناسب

بنا به نظر تعمیرکاران و متخصصان موبایل؛ حرارت و افزایش دمای بیش از حد، دشمن اصلی باتری های لیتیوم یونی و یکی از مخرب ترین رویدادهایی است که ممکن است برای باتری گوشی های هوشمند امروزی رخ دهد. قرار دادن گوشی در معرض گرمای شدید (چه در حین شارژ و چه در حالت عادی) می تواند فرایندِ فرسایشِ شیمیایی داخل باتری را تسریع کند و این واقعه منجر به کاهش ظرفیت و افت شدید عملکرد باتری در بلند مدت می شود.

علاوه بر این، شارژ گوشی در دمای بسیار پایین نیز ضررهای خاص خودش را دارد زیرا در سرما، باتری ها به طور موقت ظرفیت خود را از دست می دهند و ممکن است در فرآیند شارژ دچار ناپایداری شوند. این نوسانات الکتریکی می توانند به مرور زمان به ساختار داخلی باتری آسیب برسانند. دمای ایده آل برای شارژ گوشی، بین 15 تا 25 درجه سانتی گراد است. از قرار دادن گوشی در معرض نور مستقیم خورشید و سرمای شدید، داخل خودرو در روزهای گرم و یا نزدیک بخاری و کولر و سایر منابع گرما زا و سرمایشی در حین شارژ، به شدت خودداری کنید.

غیرفعال نکردن بلوتوث، Wi-Fi و GPS

بلوتوث، Wi-Fi و GPS، از جمله سرویس های بی سیم پر مصرف در گوشی های هوشمند هستند؛ زیرا حتی زمانی که از این قابلیت ها به طور فعال استفاده نمی کنید، آن ها در پس زمینه روشن باقی می مانند و به جستجوی سیگنال های مربوطه ادامه می دهند. این فرآیندِ جستجو، به طور مداوم باتری را تخلیه می کند و عمر مفید آن را کوتاه تر می سازد.

عادت به خاموش کردن بلوتوث، وای فای و جی پی اس زمانی که به آن ها نیاز ندارید، می تواند تا حد بسیار زیادی در صرفه جویی مصرف باتری موثر باشد. همچنین می توانید از حالت های مخصوص صرفه جویی در مصرف باتری (به طور معمول این قابلیت power saving  نامیده می شود) که توسط سیستم عامل گوشی ارائه می شود، برای مدیریت هوشمندانه این سرویس ها استفاده کنید.

استفاده از تصاویر پس زمینه متحرک

همان طور که می دانید، تصاویر پس زمینه متحرک، جلوه ای جذاب به صفحه نمایش گوشی می دهند، اما در عین حال، می توانند مصرف باتری را به طور چشمگیری افزایش دهند. این تصاویر، به دلیل انیمیشن ها و افکت های بصری که دارند، به پردازشگر و گرافیک گوشی فشار بیشتری وارد می کنند و در نتیجه، مصرف انرژی را بالا می برند. اگر به دنبال افزایش طول عمر باتری گوشی خود هستید، بهتر است از تصاویر پس زمینه ثابت و ساده استفاده کنید. همچنین می توانید روشنایی صفحه نمایش را به میزان قابل قبولی کاهش دهید تا مصرف انرژی بهینه تر شود.

علائم خرابی باتری گوشی موبایل

نظر قاطعانه و پذیرفته شده در بین متخصصان حوزه فناوری این است که تشخیص دقیق زمان خرابی باتری گوشی های موبایل کار دشواری است، زیرا عوامل متعددی از جمله مدل گوشی، الگوی استفاده و شرایط محیطی و … همگی در طول عمر باتری نقش موثری دارند. با این حال، توجه به برخی علائم هشدار دهنده می تواند به شما در تشخیص خرابی باتری و نیاز به تعویض آن کمک کند. در جدول زیر، برخی از علائم رایج و مهمِ مربوط به خرابی باتری موبایل معرفی گشته و توضیح مختصری درباره هر یک از این نشانه ها و راه حل های توصیه شده برای آن ها گنجانده شده است.

بدیهی است که راه حل های پیشنهاد شده برای مشکلات و نشانه های مختلف مربوط به معیوب بودن باتری گوشی های هوشمند تا حد زیادی شبیه به هم بوده و ارائه راه حلِ دقیق و عملی بدون در نظر گرفتن شرایط خاصِ هر موبایل و مشورت با افراد متخصص امکان پذیر نیست.

روش های حل و پیشگیری از خرابی باتری گوشی

در ابتدا باید یادآور شویم که همه باتری های لیتیوم یونی (که در اکثر گوشی های هوشمند امروزی استفاده می شوند) با هر کیفیت و برندی، با گذشت زمان ظرفیت و توان اولیه خود را از دست می دهند. بنابراین، حتی با رعایت تمام نکات پیشگیرانه، عمر باتری شما محدود خواهد بود. در ادامه برخی از موثرترین روش هایی که می توانید برای پیشگیری و رفع مشکل خرابی باتری و افزایش عمر مفید آن به کار بگیرید را به طور خلاصه برای شما آورده ایم.

پرهیز از گرما و حرارت

همان طور که در مقاله توضیح داده شد؛ حرارت بالا اثر تخریبی قابل توجهی بر روی باتری های به کار رفته در گوشی موبایل دارد و (در موارد نادر) حتی می تواند منجر به انفجار یا آتش سوزی باتری شود؛ بنابراین بهتر است با انجام اقدامات زیر از تولید گرما و درجه حرارت بالا در تلفن های همراه جلوگیری نمایید:

• از قرار دادن گوشی در معرض نور مستقیم خورشید یا محیط های گرم خودداری کنید.
• هنگام شارژ گوشی، آن را در مکانی خنک و با تهویه مناسب قرار دهید.
• از انجام بازی های سنگین یا استفاده از برنامه های پر مصرف که باعث گرم شدن گوشی می شود به مدت طولانی، پرهیز کنید.
• قاب های ضخیم و سنگین با جنس نا مناسب (که مانع از خروج جریان هوای گرم می شوند) را از گوشی خود جدا کنید.

شارژ صحیح باتری گوشی

نحوه شارژ کردن باتری تاثیر مستقیمی بر عمر آن دارد؛ از این رو توصیه می شود:

• از شارژر و کابل اورجینال استفاده کنید.
• اجازه ندهید باتری به طور کامل تخلیه شود و به محض رسیدن باتری به 20% آن را شارژ کنید.
• نیاز نیست گوشی را تا 100% شارژ کنید؛ شارژ تا 80% کافی است.
• هنگامی که از گوشی استفاده نمی کنید، آن را خاموش کنید یا در حالت هواپیما قرار دهید.
• از شارژ کردن گوشی در طول شب خودداری کنید زیرا این کار باعث می شود باتری بعد از شارژ شدنِ کامل، مدت طولانی به شارژر متصل باشد و انرژی الکتریکی اضافه دریافت نماید.

به روزرسانی نرم افزار و برنامه ها

به روزرسانی کردنِ به موقع اپلیکیشن های مربوط به خودِ گوشی و همچنین برنامه های اضافی (بازی ها، برنامه های مخصوص تماشای ویدیو، فعالیت های بانکی و …) می توانند بهینه سازی های هوشمندانه و سودمندی را برای مصرف باتری موبایل به ارمغان بیاورند؛ به همین دلیل، لازم است:

• سیستم عامل و برنامه های گوشی خود را به طور مرتب به روزرسانی کنید.
• از نصب برنامه های غیر ضروری و پر مصرف خودداری کنید.
• برنامه های پر مصرف فعال در پس زمینه را ببندید.

تنظیمات مربوط به مصرف باتری

تنظیمات مختلفی در گوشی های هوشمند وجود دارد که می توان از آن ها برای کاهش مصرف باتری استفاده کرد.

• روشنایی صفحه را به حدی تنظیم کرده و کاهش دهید که برای تان قابل قبول باشد.
• تا حد امکان، از حالت لرزش به جای زنگ هشدار استفاده کنید.
• بلوتوث، Wi-Fi و GPS را زمانی که از آن ها استفاده نمی کنید، خاموش کنید.
• حالت صرفه جویی در مصرف باتری (power saving) را فعال کنید.

راه حل های تخصصی

در برخی موارد، ممکن است با وجود رعایت تمام نکات ذکر شده در بالا، باز هم باتری گوشی هوشمند شما زودتر از حد انتظار خالی شود. در این صورت، می توانید از راه حل های تخصصی زیر استفاده کنید:

• کالیبراسیون باتری: به معنای انجام یک سری اقدامات در راستای کمک به سیستم عامل گوشی در زمینه نمایشِ مقدارِ دقیقِ شارژِ باتری می باشد. بنا به دیدگاه متخصصان، این فرآیند به باتری کمک می کند تا سطح شارژ خود را به درستی تشخیص دهد.
• ریست فکتوری گوشی: این کار می تواند برخی از مشکلات نرم افزاری که باعث تخلیه سریع باتری می شوند را حل کند.
• تعویض باتری: اگر باتری گوشی شما به طور کامل فرسوده شده باشد، باید آن را با یک باتری جدید و اورجینال تعویض کنید.
• و …